Tiếp tục chương trình kỳ họp, sáng 20/5, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi).

Tờ trình nhấn mạnh, sau hơn 8 năm thi hành, tình hình đất nước đã có nhiều thay đổi lớn về mọi mặt nên quy định của Bộ luật Hình sự đã bộc lộ nhiều vướng mắc, bất cập.

Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, một hành vi phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình, việc áp dụng các mức hình phạt chỉ có một trong ba lựa chọn, ranh giới giữa các mức hình phạt tù có thời hạn với tù chung thân và tử hình là không rõ ràng.

Trong nhiều trường hợp, việc lựa chọn và áp dụng hình phạt rất khó khăn, có thể dẫn đến tùy nghi, đặc biệt việc áp dụng hình phạt tù chung thân hoặc tử hình.

                    Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang.

Do vậy, cần nghiên cứu bổ sung hình phạt nhằm mục đích nới rộng khung hình phạt tù chung thân với tử hình tại một số điều luật của Bộ luật Hình sự hiện hành để việc áp dụng hình phạt sẽ có nhiều lựa chọn hơn, mức định lượng để định khung hình phạt tử hình sẽ được đẩy lên cao hơn, qua đó gián tiếp giảm việc áp dụng hình phạt tử hình trên thực tế...

Trên cơ sở đó, lần sửa đổi này bổ sung để thu hẹp hình phạt tử hình. Qua đó, dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội) tại 8/18 tội danh (44,44%) có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành.

Cụ thể gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma tuý; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

Đồng thời, dự kiến bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 10/18 tội danh còn duy trì hình phạt tử hình; sửa đổi một số quy định khác liên quan đến hình phạt tử hình: Bổ sung trường hợp không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS, đang có nhiễm trùng cơ hội…

Cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, nhận hối lộ

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh, có 2 loại ý kiến khác nhau. Trong đó, loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình như đề xuất của Chính phủ.

 Các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp.

Loại ý kiến thứ hai tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, việc xem xét bỏ hình phạt này ở tội danh nào trong lần sửa đổi, bổ sung này cần cân nhắc kỹ, tránh tác động tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Theo đó, đề nghị cân nhắc thận trọng việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy.

Theo ông Tùng, đa số ý kiến trong ủy ban tán thành với loại ý kiến thứ hai.

Về hiệu lực thi hành, cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí thời điểm luật dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 nhằm kịp thời thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, đồng thời, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Chiều cùng ngày, các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận ở tổ về dự án này.

                                                                                                                                                 Hữu Tú