Tổng thống Mỹ Donald Trump giơ cao sắc lệnh hành pháp về AI với chủ đề "Chiến thắng trong cuộc đua AI" tại hội trường Andrew W. Mellon, Washington ngày 23-7 - Ảnh: AFP

Trong một động thái mang tính đột phá, Cơ quan Dịch vụ tổng hợp Mỹ (GSA) đã chính thức đưa ba nền tảng AI hàng đầu vào danh sách công cụ được phép sử dụng trong bộ máy chính phủ.

Quyết định này không chỉ thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong khu vực công mà còn phù hợp với chiến lược AI mới của Tổng thống Donald Trump, nhằm duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

AI: công cụ chính thức

Theo Reuters, GSA công bố ngày 5-8 rằng ChatGPT (OpenAI), Gemini (Google) và Claude (Anthropic) chính thức được đưa vào hệ thống hợp đồng liên bang. Động thái này giúp các cơ quan có thể triển khai nhanh chóng mà không cần thương lượng riêng lẻ với từng nhà cung cấp.

Quyết định phù hợp với chiến lược AI mà chính quyền Trump công bố ngày 23-7, đặt mục tiêu nới lỏng quy định để thúc đẩy hạ tầng, đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu công nghệ AI sang các quốc gia đồng minh.

Theo GSA, các nền tảng được chọn đã vượt qua nhiều bài kiểm tra về hiệu suất và an ninh, cam kết tuân thủ tiêu chuẩn liên bang và sử dụng AI có trách nhiệm.

Ông Stephen Ehikian, phó giám đốc GSA, nhấn mạnh: "Mục tiêu của chúng tôi là mang đến càng nhiều công cụ càng tốt để giúp nhân viên chính phủ làm việc hiệu quả hơn".

Việc Mỹ triển khai AI quy mô lớn trong bộ máy hành chính tạo ra hiệu ứng lan tỏa toàn cầu. Theo báo Financial Times, mô hình này có thể thúc đẩy các nước đồng minh, đặc biệt ở châu Á, trong việc xây dựng chính sách tương tự, trở thành hình mẫu mà các quốc gia khác học hỏi để duy trì năng lực cạnh tranh kỹ thuật số.

Chính trị hóa AI

Sắc lệnh của ông Trump không chỉ nới lỏng luật cấp phép mà còn biến AI thành công cụ chiến lược trong cuộc cạnh tranh địa chính trị toàn cầu.

Theo báo Guardian, trong bối cảnh Trung Quốc rót hàng tỉ USD vào sản xuất chip và phát triển mô hình AI ngang tầm Thung lũng Silicon, Mỹ buộc phải tăng tốc giữ vững vị thế.

Ông Trump từng nhấn mạnh cuộc đua AI là "trận chiến định hình thế kỷ 21". Kế hoạch AI gồm gần 90 khuyến nghị, nổi bật là thúc đẩy xuất khẩu phần mềm và phần cứng AI do Mỹ phát triển, xóa bỏ quy định cản trở, đưa các công ty AI vươn xa ra thị trường toàn cầu.

Đây là bước ngoặt rõ rệt so với chính sách thận trọng của chính quyền Biden. Dưới thời ông Biden, các mô hình AI phải tuân thủ biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt, tập trung vào đạo đức và tác động xã hội nhưng vấp phải chỉ trích vì bị cho là phản ánh "hệ tư tưởng cấp tiến".

Ông Trump đã ban hành sắc lệnh yêu cầu mọi công ty AI muốn nhận hợp đồng liên bang phải chứng minh mô hình của họ "khách quan và không mang thiên kiến ý thức hệ từ trên xuống", theo báo New York Times.

Chính quyền sử dụng đòn bẩy hợp đồng liên bang trị giá hàng trăm triệu USD và chỉ các công ty đáp ứng tiêu chí "phi thiên kiến" mới được tiếp cận nguồn ngân sách này.

Tuy nhiên các chuyên gia pháp lý gọi đây là hình thức "gây sức ép gián tiếp" thông qua chính sách tài chính. Giáo sư luật Genevieve Lakier của Đại học Chicago cho rằng việc đặt điều kiện tài chính để kiểm soát nội dung AI có thể vi hiến: "Nếu chính phủ tuyên bố không ký hợp đồng với AI tạo nội dung họ không thích, đó chính là can thiệp quyền tự do biểu đạt được Tu chính án thứ nhất bảo vệ".

Tâm Dương - Tuổi trẻ