Từ tối 7/9 đến rạng sáng 8/9, thế giới được chứng kiến hiện tượng nguyệt thực toàn phần, thường được gọi là trăng máu.

Đặc biệt, lần nguyệt thực này diễn ra trong khoảng 2-6 ngày trước khi Mặt Trăng đạt cận địa (điểm gần Trái Đất nhất trong quỹ đạo), khiến Mặt Trăng trông to và sáng hơn bình thường. Vì vậy, nó còn được gọi là siêu trăng máu, đánh dấu một sự kết hợp thiên văn hiếm thấy.

Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), toàn bộ quá trình nguyệt thực kéo dài khoảng 5 giờ 27 phút, trong đó pha toàn phần (thời điểm Mặt Trăng hoàn toàn chìm trong bóng Trái Đất) sẽ kéo dài trong 82 phút.

Nhiều người Việt đã thức xuyên đêm để theo dõi hiện tượng thiên văn hiếm có này. Ghi nhận tại khu đô thị Smart City (Hà Nội), nhiều nhóm bạn trẻ đã tụ tập từ khoảng 21h để cùng nhau theo dõi toàn bộ quá trình nguyệt thực diễn ra (Ảnh: Hải Long).

Với kính viễn vọng, hình ảnh mặt trăng bị "ăn" dần theo thời gian được quan sát rất rõ. Người dân bày tỏ sự thích thú khi được tận mắt chứng kiến hiện tượng hiếm có này (Ảnh: Hải Long).

Không chỉ có người trẻ, thiên văn học cũng đem đến sức hút đặc biệt với người cao tuổi. Hình ảnh người dân dùng kính viễn vọng theo dõi nguyệt thực toàn phần được ghi nhận tại phố Hàng Bài (Ảnh: Mạnh Quân).

Theo quan sát thực tế của phóng viên báo Dân trí, từ khoảng 23h, hiện tượng nguyệt thực bắt đầu xảy ra. Thậm chí bằng mắt thường có thể dễ dàng chứng kiến mặt trăng khuyết dần (Ảnh: Hải Long).

Hình ảnh ghi lại các pha của nguyệt thực kéo dài từ 23h đến khoảng 1h sáng hôm sau (Ảnh: Mạnh Quân).

Từ 1h sáng 8/9, đã có thể quan sát hiện tượng trăng máu. Vào thời điểm này, Mặt Trăng sẽ mang màu đỏ cam rực rỡ, nổi bật giữa bầu trời cuối đêm (Ảnh: Thế Anh).

Khái niệm “trăng máu” bắt nguồn từ cách Mặt Trăng đổi màu trong giai đoạn toàn phần của nguyệt thực. Khi Mặt Trăng đi vào bóng tối (umbra) của Trái Đất, ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời không thể chiếu tới bề mặt Mặt Trăng (Ảnh: Hải Long).

Tuy nhiên, một phần ánh sáng vẫn len lỏi xuyên qua bầu khí quyển Trái Đất trong một hiện tượng khoa học được gọi là "tán xạ Rayleigh". Đây cũng chính là nguyên nhân khiến bầu trời ban ngày có màu xanh lam và hoàng hôn có màu đỏ rực.

"Đây là lần đầu tiên tôi được chứng kiến hiện tượng thiên văn kỳ thú này. Hình ảnh mặt trăng được nhuộm đỏ thật sự kỳ vĩ. Bên cạnh đó, việc cùng những người chung đam mê chờ nhiều giờ đồng hồ để xem toàn bộ quá trình nguyệt thực cũng là trải nghiệm đáng giá", anh Long (Hà Nội) chia sẻ.

Theo thời gian, bên cạnh vẻ đẹp thị giác, trăng máu từ lâu đã gắn liền với nhiều tầng ý nghĩa trong văn hóa và khoa học. Trong văn hóa dân gian phương Tây, trăng máu đôi khi được coi là điềm báo thay đổi, thậm chí là gắn liền với các truyền thuyết về sự huyền bí (Ảnh: HAS).

Trong thần thoại Trung Hoa, truyền thuyết kể rằng con rồng khổng lồ nuốt Mặt Trăng, khiến ánh sáng biến mất, và chỉ khi người dân làm lễ cúng tế thì Mặt Trăng mới được trả lại.

Tại Đông Á, nhiều cộng đồng coi nguyệt thực là biểu tượng của sự luân hồi, nhắc nhở về tính chu kỳ của tự nhiên.

Ngày nay, các nhà khoa học khai thác trăng máu như một “phòng thí nghiệm tự nhiên”. Khi ánh sáng Mặt Trời đi qua bầu khí quyển Trái Đất trước khi chiếu đến Mặt Trăng, các đặc điểm về bụi, hơi nước, mức độ ô nhiễm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sắc độ đỏ của Mặt Trăng.

Nhờ đó, các quan sát nguyệt thực giúp cung cấp dữ liệu để nghiên cứu về khí quyển Trái Đất và biến đổi khí hậu. GS Noah Petro, nhà khoa học Mặt Trăng tại NASA, từng nhấn mạnh: “Mỗi lần nguyệt thực là một cơ hội để nhìn vào chính Trái Đất qua lăng kính phản chiếu trên Mặt Trăng”.

Theo Dân Trí