Lo "mất ăn, mất ngủ"

Anh Lê Huy Phương Nam, chủ một hộ kinh doanh mặt hàng trang trí bằng giấy, cho biết nguyên liệu đầu vào được nhập từ nhiều nguồn khác nhau, không có giấy tờ. Anh băn khoăn không biết kê khai thuế thế nào. Ngoài ra, khi thống kê số lượng hàng tồn kho vào thời điểm 31/12/2025, nếu sai lệch, anh có bị cơ quan thuế xử phạt?

Tương tự, bà Đặng Thị Hồng Khánh, hộ kinh doanh cà phê Cao Đạt, cho biết nguồn nguyên liệu cà phê bà nhập từ gia đình ở quê nên không có chứng từ. Bên cạnh đó, trong quá trình chế biến cà phê luôn có hao hụt nhất định, khiến bà lo lắng về việc chứng minh sản lượng thực tế.

Với tình hình kinh doanh khó khăn hiện nay, bà Trần Thị Hồng Vân, hộ kinh doanh ngành thẩm mỹ, cho rằng các công ty bán phần mềm kê khai thuế nên hạ giá cho các hộ.

Đây chỉ là 3 trong số rất nhiều lo ngại của các hộ kinh doanh, được nêu tại hội thảo "Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?", do báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 8/10.

Các tiểu thương tại chợ An Đông, TPHCM. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), phần lớn trong số 5 triệu hộ kinh doanh hiện nay vẫn nộp thuế khoán theo mức cố định. Việc chuyển sang kê khai thuế từ ngày 1/1/2026 sẽ tác động trực tiếp đến hàng triệu tiểu thương.

Tiếp xúc với các hộ kinh doanh, ông Quách Chánh Đại Thanh Tâm, CEO Công ty Tapro - doanh nghiệp chuyên tư vấn tài chính, kế toán - nhận thấy, quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế gặp một số rào cản chính.

Thứ nhất, tâm lý và thói quen. Nhiều hộ ngại thay đổi, sợ cơ quan thuế, sợ kiểm tra. Họ vẫn quen quản lý kiểu gia đình.

Thứ hai, chi phí và thủ tục. Việc chuyển đổi đòi hỏi nhiều giấy tờ, tốn chi phí thuê kế toán và tuân thủ pháp luật.

Thứ ba, quản trị và nhân sự. Phần lớn chủ hộ chưa quen mô hình quản trị kinh doanh chuyên nghiệp. Họ thiếu kỹ năng điều hành và lập kế hoạch.

Thứ tư, chính sách và hỗ trợ. Các chương trình hỗ trợ hiện nay còn hạn chế. Hộ kinh doanh thiếu tư vấn đồng hành trong quá trình chuyển đổi.

Do đó, theo ông Tâm, nhiều hộ kinh doanh đang có lợi nhuận rất cao nhưng khi nghe thông tin về thời hạn bắt buộc chuyển đổi từ nộp thuế khoán sang kê khai thuế, họ “ăn không ngon, ngủ không yên”.

Tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh 

Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó Chủ tịch UBND phường An Đông (TPHCM) cho biết, nhiều hộ kinh doanh sợ bị xử phạt nếu chậm nộp tờ khai thuế hoặc kê khai sai, thiếu. Các chủ hộ kinh doanh lớn tuổi cũng gặp khó khăn nếu áp dụng phương thức kê khai thuế trên môi trường điện tử.

Do đó, thay mặt thương nhân, hộ kinh doanh tại địa bàn phường, ông Thành đề xuất cơ quan chuyên môn cần cử người đến hướng dẫn trực tiếp các hộ kinh doanh, chỉ ra các công việc cần làm trước và sau ngày 1/1/2026.

Ngoài ra, cơ quan thuế cần thiết lập đường dây nóng hỗ trợ nghiệp vụ, kỹ thuật để kịp thời giải đáp thắc mắc; giới thiệu các đơn vị kế toán uy tín, giá rẻ cho hộ kinh doanh. Đồng thời, ngành chức năng không xử phạt sai phạm lần đầu, nhằm khuyến khích hộ kinh doanh thực hiện chủ trương Nhà nước.

Cuối cùng, Phó Chủ tịch phường đề nghị doanh nghiệp cung cấp phần mềm kê khai thuế miễn phí trong ít nhất 1 năm sử dụng đầu tiên và tập huấn cách kê khai cho người dân.

Tại hội thảo, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) khẳng định, việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai sẽ không quá phức tạp như nhiều người nghĩ. 

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, trao đổi với các hộ kinh doanh tại hội thảo ngày 8/10. Ảnh: Quang Định

Theo đó, người dân chỉ cần làm quen với ghi chép sổ sách, đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử nếu thuộc đối tượng theo quy định. Đồng thời, hộ kinh doanh làm quen với các ứng dụng hỗ trợ khai, nộp thuế điện tử như eTax Mobile.

Cơ quan thuế đang cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử tích hợp từ đăng ký thuế, kê khai đến nộp thuế, giúp hộ kinh doanh có thể kê khai, nộp thuế nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi chỉ với vài thao tác trên điện thoại thông minh, máy tính mà không phải trực tiếp đến cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) đang đề xuất sửa đổi các quy định về chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ theo hướng đơn giản, dễ thực hiện. Mục tiêu là để khi hộ kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp siêu nhỏ, chủ hộ có thể tự duy trì sổ sách trên nền tảng ứng dụng hỗ trợ, không cần thuê thêm kế toán chuyên trách.

Đặc biệt, ông Sơn cho biết Cục Thuế đang phát triển chức năng tờ khai thuế điện tử thông minh. Hệ thống này tự động đề xuất doanh thu và số thuế phải nộp dựa trên dữ liệu hóa đơn, thông tin đăng ký của hộ kinh doanh. Người nộp thuế chỉ cần kiểm tra và xác nhận, giúp đơn giản hóa quy trình kê khai, hạn chế sai sót và tiết kiệm thời gian.

“Chúng tôi cũng thiết lập các kênh lắng nghe và giải đáp ngay thắc mắc của hộ kinh doanh, để các hộ không còn cảm giác hoang mang, không biết bấu víu vào đâu như trước”, ông nhấn mạnh.

Theo https://vietnamnet.vn