Hải quân Mỹ ngày 4/12 công bố kết quả điều tra vụ tuần dương hạm USS Gettysburg bắn nhầm tiêm kích F/A-18F thuộc biên chế tàu sân bay USS Harry S. Truman trên Biển Đỏ hồi tháng 12/2024, cho thấy sự cố này suýt gây ra thảm họa lớn hơn nhiều.

Trong sự việc xảy ra rạng sáng 22/12/2024, USS Gettysburg khóa mục tiêu vào các tiêm kích F/A-18F đang trở về tàu sân bay, do thủy thủ đoàn nhầm tưởng chúng là tên lửa hành trình diệt hạm khai hỏa bởi nhóm vũ trang Houthi tại Yemen.

Khi tên lửa phòng không SM-2 rời bệ phóng trên USS Gettysburg, tổ lái của chiếc F/A-18F cũng tưởng rằng nó đang nhắm đến máy bay không người lái (UAV) tự sát Houthi.

Theo báo cáo của hải quân Mỹ, hai phi công trông thấy tên lửa đột ngột đổi hướng và lao về phía họ. Một trong hai người kể rằng anh cảm thấy "như đang cận kề cửa tử". Nhận thấy không còn lựa chọn nào khác, hai phi công quyết định phóng ghế thoát hiểm ngay trước khi tên lửa đánh trúng tiêm kích.

USS Gettysburg di chuyển ở Trung Đông hồi tháng 12/2024. Ảnh: US Navy

Trong thời khắc hỗn loạn đó, USS Gettysburg tiếp tục phóng tên lửa nhằm vào chiếc F/A-18F thứ hai. Tổ lái phát đi nhiều tín hiệu khẩn nguy và quyết định cơ động né tránh, thay vì phóng ghế thoát hiểm. Tên lửa liên tục hiệu chỉnh đường bay để lao tới chiếc Super Hornet, cho thấy nó thực sự là mục tiêu đánh chặn.

Quả đạn bắn trượt phi cơ, khoảng cách gần nhất giữa hai bên là khoảng 30 m, sau đó tiếp tục bay cho đến khi cạn nhiên liệu, rơi xuống biển và phát nổ. "Nó làm máy bay của tôi rung lắc", phi công trên tiêm kích F/A-18F nói với các điều tra viên.

Theo một phi công trực thăng chứng kiến sự việc, tổ bay đã thấy tên lửa lóe sáng khi lướt qua đầu họ và không có cảnh báo nào được đưa ra trước khi tàu chiến khai hỏa.

Chiến hạm USS Gettysburg còn đặt một chiến đấu cơ nữa vào tầm ngắm, nhưng không khai hỏa.

Cuộc điều tra đã chỉ ra hàng loạt vấn đề, từ thiếu sót trong quá trình lập kế hoạch cho đến nhược điểm trong hệ thống chiến đấu của USS Gettysburg. Sự mệt mỏi của thủy thủ đoàn cũng có thể là một trong các tác nhân dẫn đến vụ bắn nhầm.

Ngay từ giai đoạn đầu của đợt triển khai ở Biển Đỏ, hải quân Mỹ đã phát hiện "sự suy giảm đáng kể" trong hệ thống tác chiến cốt lõi trên tàu USS Gettysburg. Hàng loạt chức năng gặp trục trặc, trong đó có quản lý mạng, báo cáo về giám sát và bám bắt mục tiêu, nhận dạng địch - ta, theo dõi lẫn nhau, tham chiến và điều phối vũ khí.

Tuần dương hạm USS Gettysburg và tàu sân bay USS Harry S. Truman thường hoạt động tách biệt, dù cùng chung nhóm tác chiến. Vào thời điểm xảy ra sự việc, USS Gettysburg đang phải đối phó với đợt tấn công bằng tên lửa và UAV từ nhóm vũ trang Houthi, dường như đã có nhầm lẫn về việc cuộc tập kích đã kết thúc hay chưa.

Tiêm kích F/A-18 Mỹ bay tại bang Virginia hồi tháng 10. Ảnh: US Navy

Hải quân Mỹ kết luận rằng quyết định khai hỏa là "sai lầm", dựa trên toàn bộ thông tin mà hạm trưởng USS Gettysburg có vào thời điểm đó. Tuy nhiên, lực lượng này cũng lưu ý rằng hạm trưởng bị bó buộc bởi hàng loạt hành động và quyết định đưa ra trước đó, trong đó có cả những điều nằm ngoài tầm kiểm soát.

"Hạm trưởng không nắm rõ được diễn biến chiến trường và đội ngũ tại trung tâm thông tin tác chiến cũng không hỗ trợ được cho cấp trên", kết quả điều tra có đoạn.

Đây chỉ là một trong 4 sự cố nghiêm trọng mà nhóm tác chiến tàu sân bay Harry S. Truman gặp phải trong quãng thời gian triển khai ở Trung Đông.

Chiến hạm này hồi tháng 2 bị hư hại do va chạm với tàu hàng ở Địa Trung Hải, trước khi mất thêm hai chiếc F/A-18 nữa do tai nạn. Một phi cơ và xe kéo rơi khỏi tàu hồi tháng 4, khi USS Harry S. Truman phải cơ động ngoặt gấp để tránh tên lửa Houthi. Máy bay còn lại lao xuống biển hồi tháng 5 do cáp hãm đà gặp sự cố.

Theo Phạm Giang (Business Insider) (vnexpress.net)