Làn sóng tạo ra của cải chưa từng có

Năm 2024 chứng kiến sự bùng nổ của các vòng gọi vốn lớn từ Anthropic, Safe Superintelligence, OpenAI, Anysphere… nâng định giá doanh nghiệp AI lên kỷ lục và tạo ra khối tài sản khổng lồ trên giấy tờ.

Theo CB Insights, hiện có 498 “kỳ lân AI” - định giá từ 1 tỷ USD trở lên - với tổng trị giá 2.700 tỷ USD. Trong đó, 100 công ty mới thành lập từ năm 2023. Hơn 1.300 startup AI khác đã vượt mốc định giá 100 triệu USD.

Không chỉ các công ty tư nhân, cổ phiếu của Nvidia, Meta, Microsoft và những doanh nghiệp liên quan AI cũng tăng mạnh. Cùng với các nhà cung cấp hạ tầng dữ liệu, sức mạnh tính toán và nhu cầu tuyển dụng kỹ sư AI với mức lương ngất ngưởng, toàn ngành đang tạo ra của cải cá nhân ở quy mô chưa từng có.

Nhà nghiên cứu Andrew McAfee (Viện Công nghệ Massachusetts) nhận định: “Hơn 100 năm qua chưa từng chứng kiến của cải được tạo ra với quy mô và tốc độ này”.

Hồi tháng 3, Bloomberg ước tính chỉ riêng 4 công ty AI tư nhân lớn nhất đã tạo ra ít nhất 15 tỷ phú với tổng tài sản ròng 38 tỷ USD. Con số này tiếp tục tăng khi nhiều kỳ lân mới xuất hiện.

Làn sóng AI sản sinh một thế hệ tỷ phú mới với quy mô và tốc độ chưa từng có. Ảnh: Bloomberg

Một số gương mặt đáng chú ý gồm Mira Murati - rời OpenAI tháng 9/2023 để lập Thinking Machines Lab, huy động 2 tỷ USD trong vòng hạt giống vào tháng 7/2024, định giá công ty ở mức 12 tỷ USD; Anthropic AI đàm phán gọi vốn 5 tỷ USD, định giá 170 tỷ USD, gấp ba so với tháng 3, CEO Dario Amodei và 6 nhà sáng lập khác sắp trở thành tỷ phú; Anysphere đạt định giá 9,9 tỷ USD vào tháng 6 và nhanh chóng nhận đề xuất định giá 18-20 tỷ USD, có thể đưa CEO 25 tuổi Michael Truell vào danh sách tỷ phú.

Phần lớn tài sản AI nằm trong công ty tư nhân, khiến nhà sáng lập và cổ đông khó bán cổ phần ngay. Khác thời dot-com cuối thập niên 1990, các startup AI có thể duy trì trạng thái tư nhân lâu hơn nhờ dòng vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư quốc gia, văn phòng gia đình và nhà đầu tư công nghệ.

Tuy vậy, thị trường thứ cấp phát triển nhanh đang mở đường cho giao dịch cổ phiếu giữa các nhà đầu tư, cung cấp thanh khoản qua bán thứ cấp hoặc chào mua công khai. Một số nhà sáng lập cũng vay vốn dựa trên giá trị cổ phần.

OpenAI đang đàm phán bán cổ phiếu thứ cấp cho nhân viên với định giá 500 tỷ USD, tăng mạnh so với 300 tỷ USD hồi tháng 3. Hoạt động mua bán, sáp nhập cũng đem lại thanh khoản. CB Insights thống kê từ 2023 đã có 73 thương vụ thanh khoản, gồm IPO, sáp nhập ngược, bán cổ phần đa số.

Thung lũng Silicon giữ vị thế trung tâm

Sự bùng nổ AI hiện tập trung mạnh tại khu vực Vịnh San Francisco, gợi nhớ thời kỳ dot-com. Năm 2024, các công ty ở đây nhận hơn 35 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm.

San Francisco hiện có 82 tỷ phú, vượt New York (66), theo New World Wealth và Henley & Partners. Dân số triệu phú của khu vực Vịnh tăng gấp đôi trong một thập kỷ, so với 45% ở New York.

Thị trường bất động sản cao cấp cũng nóng lên: số căn nhà bán giá trên 20 triệu USD tại San Francisco năm ngoái đạt kỷ lục, theo Sotheby’s International Realty.

Giá nhà, tiền thuê và nhu cầu ở tăng mạnh - phần lớn nhờ AI - đảo ngược tình trạng suy giảm vài năm trước. McAfee nhận xét: “Người biết cách thành lập, tài trợ và phát triển công ty công nghệ đều ở đây. Suốt 25 năm qua, nhiều người dự đoán Thung lũng Silicon sẽ mất vị thế, nhưng nó vẫn là trung tâm. Silicon Valley vẫn là Silicon Valley”.

Theo vietnamnet.vn