Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ, việc sử dụng thiết bị an toàn khi chở trẻ em trên ô tô sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc từ ngày 1/1/2026. Quy định mới được đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ nhóm hành khách dễ tổn thương nhất khi xảy ra va chạm.

Từ ngày 1/1/2026, trẻ em dưới 10 tuổi khi đi ô tô bắt buộc phải dùng ghế an toàn

Quy định mới áp dụng với tất cả người điều khiển ô tô có chở trẻ dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m phải trang bị và đảm bảo trẻ sử dụng thiết bị an toàn phù hợp như nôi, ghế trẻ em, ghế nâng hoặc đệm nâng. Trẻ cũng không được ngồi cùng hàng ghế với người lái, ngoại trừ xe chỉ có một hàng ghế. Điều này nhằm hạn chế rủi ro chấn thương nặng do va đập trực tiếp ở khu vực phía trước, vị trí chịu lực mạnh nhất khi xảy ra tai nạn.

Trường hợp không tuân thủ, người lái sẽ bị xử phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng. Cơ quan chức năng cho rằng mức phạt này không phải mục tiêu chính mà quan trọng hơn là thay đổi ý thức của phụ huynh, nhất là trong bối cảnh nhiều gia đình vẫn để trẻ ngồi tự do, bế trẻ hoặc để trẻ ngồi trước khi xe di chuyển.

Nhiều nghiên cứu quốc tế cho thấy việc sử dụng ghế an toàn đúng chuẩn có thể giảm tới 90% nguy cơ tử vong và chấn thương nghiêm trọng đối với trẻ nhỏ. Khi trẻ được cố định bằng thiết bị phù hợp, lực va đập sẽ được phân tán tốt hơn, hạn chế tác động lên các bộ phận cơ thể còn yếu.

Các loại thiết bị an toàn dành cho trẻ em trên ô tô. (Ảnh: Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia)

Theo hướng dẫn của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, trẻ em trên ô tô cần sử dụng thiết bị an toàn thuộc 4 nhóm chính dựa trên tuổi, cân nặng và chiều cao. Dưới đây là 5 loại thiết bị phổ biến trên thị trường:

1. Nôi trẻ sơ sinh (Infant Carrier / Infant Car Seat)
• Dành cho trẻ từ sơ sinh đến khoảng 12–24 tháng tuổi.
• Luôn lắp quay về phía sau để phân tán lực va chạm lên toàn bộ lưng và cổ trẻ – bộ phận còn rất yếu.
• Là loại ghế có khả năng bảo vệ cao nhất: giảm tới 90% nguy cơ tử vong hoặc chấn thương nặng so với việc không dùng thiết bị.
• Một số mẫu nôi có thể tháo ra dùng như nôi xách, giúp phụ huynh dễ di chuyển.

2. Ghế trẻ em (Forward-facing Child Seat)
• Dùng cho trẻ khoảng 2–6 tuổi, hoặc tùy theo cân nặng từ 9–18 kg.
• Ghế được thiết kế để trẻ ngồi hướng về phía trước, cố định bằng dây ISOFIX hoặc dây an toàn 3 điểm.
• Có đệm bảo vệ đầu, cổ, vai; giúp hạn chế tối đa chấn thương khi xe phanh gấp hoặc va chạm.
• Đây là nhóm ghế phổ biến nhất vì trẻ trong độ tuổi này thường xuyên di chuyển cùng gia đình.

3. Ghế nâng (High-back Booster Seat)
• Phù hợp cho trẻ từ 6–8 tuổi, hoặc nặng 15–25 kg.
• Được gọi là “ghế nâng có tựa lưng”, có vai trò đưa trẻ lên cao hơn để dây an toàn của xe nằm đúng vị trí qua vai và bụng.
• Thích hợp cho những bé đã cao lớn hơn nhưng vẫn chưa đủ kích thước để dùng dây an toàn nguyên bản của xe.
• Phần tựa lưng giúp bảo vệ vùng đầu và cổ khi xảy ra va chạm bên hông.

4. Đệm nâng (Backless Booster / Booster Cushion)
• Dành cho trẻ lớn hơn, thường trong độ tuổi 8–10, cân nặng 22–36 kg.
• Là phiên bản tối giản hơn của ghế nâng, không có tựa lưng nhưng giúp trẻ đạt chiều cao chuẩn để dây an toàn không siết vào cổ.
• Thích hợp cho xe nhỏ, hoặc những chuyến đi ngắn trong đô thị.
• Ở giai đoạn này, trẻ bắt đầu tiệm cận kích thước người lớn và chỉ cần hỗ trợ về chiều cao.

5. Ghế 3-trong-1 hoặc 4-trong-1 (Multi-stage / Convertible Car Seat)
• Là thiết bị “đầu tư một lần dùng nhiều năm”, có thể điều chỉnh từ nôi sơ sinh quay về sau → ghế trẻ em quay về trước → ghế nâng → đệm nâng.
• Phù hợp cho trẻ từ 1–10 tuổi tùy từng mẫu.
• Giá thành cao hơn nhưng tiết kiệm về lâu dài và đảm bảo đồng bộ tiêu chuẩn an toàn.

Lựa chọn ghế ngồi ô tô phù hợp cho trẻ em đóng vai trò quan trọng đảm bảo an toàn cho trẻ

Ngoài ra, thị trường hiện có các mẫu ghế đa năng tích hợp cả nhiều chế độ, từ nôi sơ sinh, ghế trẻ em, ghế nâng đến đệm nâng,... có thể dùng cho trẻ từ 1 đến khoảng 10 tuổi. Dù đa năng, chuyên gia vẫn khuyến cáo phụ huynh lựa chọn sản phẩm đạt chuẩn chứng nhận ECE R44/04 hoặc i-Size (R129) để đảm bảo mức bảo vệ tối ưu.

Quy định mới kỳ vọng sẽ tạo thói quen sử dụng ghế an toàn tại Việt Nam, đưa tiêu chuẩn bảo vệ trẻ em trên ô tô tiến gần hơn với thông lệ quốc tế và giảm đáng kể thương vong trong các vụ tai nạn liên quan đến trẻ nhỏ.

Theo Hà Nhi (Arttimes)